Մահաթմա Գանդի

Գանդին հայտնի է,որպես մարդկանց իրավունքների համար ամենահայտնի պայքարողը։ Նա ազգությամբ հնդիկ էր,ու պայքարում էր բրիտանական կոլոնիստների դեմ։ Գանդիին սպանեց վարձկան մարդասպանը,բայց նույնիսկ այդ ժամանակ Գանդին հետևեց իր սկզբունքներին ու ներեց այդ մարդուն։

Էլեոնորա Ռուզվելտ

Ֆրանկլին Ռուզվելտի կին՝էլեոնորան եղել է ՄԱԿ-ի հիմնադիրներից մեկը,բացի դրանից նա ֆեմինիստ էր։ Էլեոնորան կանգնում էր սևափորթների ու այլերի կողքին։

Նելսոն Մանդելա

Նելսոնը 27 տարի նստել է բանտում հանուն մարդկանց իրավունքների պաշտպանության համար, Նա դարձել էր ՀԱՀ-ի առաջին սևամորթ նախագահը։

Մարտին Լյութեր Քինգ

Լյութերը պայքարում էր սևամորթների իրավունքների համար ԱՄՆ-ում,նրա ռասիզմի դեմ ուղղված խոսքը լսում էին ավելի քան 300000 մարդ։ Լյութերը սպանվել էր կիլլերի կողմից։

Աուն Սան Սու Չժի

Չժին այնքան հայտնի է,որ նրա մասին նկարահանվել է ֆիլմ։ Նա դեմ էր գնում իր երկրի կառավարությանն ու պահանջում էր մարդկանց ազատ ընտրության հնարհավորություն։ Նա 15 տարի գտնվում էր տնային կալանքի մեջ,բայց միջնույն է նրան շնորհել են Նոբելյան մրցանակ։

Դեսմոնդ Տուտու

Տուտուն դեմ էր ապարտեյդին,նա պայքարում էր սևամորթների իրավունքների համար։

Ցեզար Չավես

Ցեզարը եղել էր ֆերմեր,ու պայքարում էր ֆերմերների ու գյուղատնտեսների աշխատելու պայմանների համար։

Օսկար Արյաս Սանչես

Օսկարը 1986 թվականին դարձավ Կոստա-Ռիկայի նախագահը,նա ուզում էր խաղաղություն վերադարձնել կենտրոնական Ամերիկայում սառը պատերազմից հետո։

Մուհամմադ Յունուս

Մուհամմադը հեղափոխություն արեց, ու սկսեց տրամադրել միկրոկրեդիտներ աղքատ ընտանիքներին,ու դա նրանց օգնեց ազքատությունից դուրս գալ։

Ժոզե-Ռամուժ-Օրտա

Ամբողջ կյանքը Ժոզեն պայքարում էր իր երկրի ազատուրյան համար։ Նա ծնվել է Թիմոր-Լեշտիում,այն ժամանակ դա պորտուգալական գաղութ էր։ Նրան մի քանի անգամ երկրից դեպորտ են արել,քանի որ նա վատ կարծիք ուներ պորտուգալական կառավարության մասին։

1․ Դավաճա՞ն էր Վասակ Սյունին, թե՞ ոչ։
2․ Ի՞նչ նշանակություն ուներ Ավարայրի ճակատամարտը մեզ համար։
3․ Ի՞նչ լուծում կառաջարկեի ես։

Դավաճա՞ն էր Վասակը,թե ոչ։ Այս թեման միշտ քննադատվում է պատմաբանների կողմից,քանզի մեկը համարում է,որ այո՛ դավաճան է,իսկ մյուսը շեշտում է,որ ո՛չ դավաճան չէր։ Իմ կարծիքով նրան և կարելի է համարել դավաճան,և ոչ,ինչու՞։ Դիտելով դիվանագիտական տեսակետից Վասակն էլ էր ճիշտ,որովհետև պարսիկների բանակի թիվը կազմում էր 220000 մարզված զինվոր,որոնցից 10000-ը ՀԱՏՈՒԿ պատրաստություն անցած էին,ինչը գերազանցում էր մեր զորքը հումանիտար հայացքից 5 անգամ։ Կարծես թե հանցագործություն էր այդքան զորքի դեմ պատերազմ գնալը,ինչը պնդում էր Վասակը,բայց արդյո՞ք հնարհավոր չէր հազթել։ Այո՛,հաղթելու շանսերը շատ քիչ էին,բայց դրանք կային,եթե գործել խելամտորեն,քանի որ պատերազմը միայն ուժի մեջ չէ,այլ նաև խելքի ճկունության։ Վասակը չէր ցանկանում դիմել ռիսկի,և փորձում էր գործել խելամտորեն։ Նա ամեն միջոցով փորձում էր հավաստիացնել մարդկանց իր ճշմարտության մեջ։ Վերջն ի վերջո դա նրա մոտ չստացվեց,ու Վասակը միացավ պարսիկներին։ Մյուս կողմից դիտարկելով Վասակն այդքան էլ խելացի չէր,կամ էլ ձևացնում էր,որ այդպիսին չէ։ Մարտնչելուց պետք է կազմել ճիշտ տակտիկա ու հաշվի առնել ամեն մանրունք,ամեն դեպք,որը կարող է պատահել։ Այստեղից էլ իմ տեսակետը,Վասակը փորձում էր ճիշտ քայլեր անել,բայց ի վերջո նա մինչև վերջ չպայքարեց ու կեսից գնաց պարսիկների մոտ,դրա համար ես չեմ կարող նրան համարել դավաճան։

Ավարայրի ճակատամարտը հայերի համար ունեցավ մեծ նշանակություն։ Մենք պարտվեցինք այդ պատերազմում ,բայց միայն ֆիզիկական ուժերով։ Հոգևոր կողմից մենք այն հաղթել ենք,բացի դրանից հաճախ դիմելով խելացի քայլերի,ու նույնիսկ առանց սպարապեի շարունակելով կատարել նրա հրամանները։ Հայերը պահպանեցին իրենց կրոնն ու տարածքները։ 5-6 դարերում կայացած ճակատամարտներում ամենանշանակալին կարելի է համարել հենց Ավրայրի ճակատամարտը։ Երկու կողմերն էլ այդ ճակատամարտում իրենց փայլուն դրսեվորեցին,դիտարկելով հայերի տակտիկան,կարելի է ասել,որ մենք հատկապես փայլում էին խելքով։ Ճիշտ որոշում էր պարսիկների զորքերը ճեղքելն ու ներսից ջախջախելը,քանի որ դա ավելի հեշտ էր։ Փղերին չսպանելու հետ էլ եմ համաձայն,քանի որ նրանց վախեցնելով փղերը դառնում էին իրենց ռազմիկների գործողություններին խանգարողները։ Բայց ի վերջո ի՞նչ նշանակություն ուներ Ավարայրի ճակատամարտը։ Կրոնի նշանակություն,մենք հավտարիմ մնացինք դրան։

Ինչ լուծում կառաջարկեի ես։ Ես կվստահեի միայն ինքս ինձ։ Կարող եմ ասել,որ կառաջարկեի նույն լուծումը,բայց մի քանի ուղղություններով։ Զորքիս ամենահզոր մարտիկներին կտեղակայեի բանակի առաջ,իսկ ամենաետևում կգտնվեին հեծելազորները։ Դիմացի զորքի մոտ կլինեին հսկա վահաններ,ու նրանցից մմի քիչ ետև կլինեին նիզակավորները։ Հաշվի առնելով,որ պատերազմը տեղի էր ունենում գետի ափին զորքը պետք է տեզակայված լիներ կիսալուսնաձև։ Ամենադիմացը կլիներ սպարապետը,որը ձեղքելով կգնար պարսիկների բանակի սիրտն ու կջախջախեր այն։ Կրոնից իբրջ հրաժարվելն ամենաձիշտ որոշումն էր և ես կվարվեի նույն կերպ։

1.falso

2.verdadero

3.falso

4.verdadero

5.verdadero

6.verdadero

1.A las ocho de la mañana.

2.A las once de la noche.

3.Un decayuno tipico es pan con ceso,yogur,cereales.

4.Es la cena.

5.A las 19;00 de la noche.

6.

Yo me levanto a las 07:20. No me ducho. Yo no desayuno. Salgo de casa a las ocho.

Արշակ Բ

Մինչև վերլուծություն սկսելը,եկեք հասկանանք,թե ով է եղել Արշակ Բ-ն։ Արշակը Տիրան Բ-ի զավակն էր,կառավարել է 350-368 թվականներին,հայր է դարձել երեք որդու համար՝ Պապի,Տրդատի և Անոբի։ Աշկան ամսունացած է եղել Փառանձեմի հետ,ի դեպ ասում են,որ նա գողացել է Փառանձեմին,ապա ամուսնացել նրա հետ։

Արշակ Բ գահակալություն

Դե ինչ հիմա եկել է ժամանակը խոսել իր գահակալության մասին։ Ինչպես նշեցի վերևը Արշակը գահակալել է 350-368 թվականներին։ Արշակն ամենամեծ որդին չէր,նրա մեծ եղբայր Արտաշեսը մահացել էր,իսկ մյուս եղբայր Տրդատը պատանդ էր գտնվում Բյուզանդիայում,որոշվեց,որ գահին պետք է նստի Արտաշես Բ-ն։ Արշակը վարում էր ինքնակամ քաղաքականություն,ինչի պատճառով Վալենտինոս առաջին կասյրը սպանում է Տրդատին,ինչից հետո հարձակվում է մեծ հայքի վրա։ Դրանից հետո Արշակը ներողություն խնդրեց և ճանաչեց Հռոմի գերիշխանությունը,ու կայսրը նրան կնության տվեց իր քրոջը։ Բայց դա վարկածներից մեկն է։Ըստ մյուս վարկածի Արշակը 10 հոգուց պատգամավորություն է ուղարկել Հռոմ,ինչից հետո դաշինք կնքվեց և Հայաստան բերվեց Օլիմպիան։

Գահակալման ամենադաժան ժամանակը դա Հռոմի և Պարսկաստանի միջև պատերազմն էր։ Այն սկսվեց 359 թվականին,երբ Շապուհը 100000 բանակով մտավ Դիարբեքիր քաղաքը,ի դեպ ընթացքում զոհվեց 30000 պարսիկ զինվոր։ Ընթացքում Շապուհը հանդիպում է Արշակին,և Արշակն ասում է,որ հավատարիմ է Հռոմին։ Հռոմի կայսրը մահանում է ապստամբության ժամանակ,բայց Հուլիանոսը միևնույն է շարունակում է մարտերը,նա տեղ չէր տալիս Շապուհին,բայց մարտերից մեկի ժամանակ նույնպես զոհվում է։ Ընտրվում է 3 կայսրը,որը հրաժարվում է կայսրին օգնելուց ու բացի դրանից Շապուհին տարածքներ է տրամադրում։Այդ ժամանակ հայտ է գալիս հայ ազգի դավաճաններից մեկը՝Վասակը,որն իր 60 հազարանոց զորքով հանդերձ մեկնում է Ատրպատական,ու տեղի ունեցավ հարձակաումը զորքի վրա։ Մյուս դավաճան Մերուժան Արծրունին իր զորքով ուղևորվում է Տիգրանակերտ,բայց բնակչությունը կարողանում է դիմանալ։ Տիգրանակերտը միևնույնէ գրավվում է,որից հետո զորքերը հայկական դամբարաններից գողանում են աճյուններ Պարսկաստան տանելու նպատակով։ Ահա այստեղից սկսվում է հայ-պարսկական պատերազմը,որը տևում է 4 տարի։ Շապուհն առաջարկում է Արշակին տալ Տիզբոն,որպես հաշտության քայլ ու երդվելով,որ Արշակի հետ ոչ մի բան չի լինի։Արշակը Վասակի հետ միասին մեկնում է Պարսկաստան,որտեղ նա նետվում է Անհուշ բերդը,որտեղ և սպանվում է,իսկ Վասակը մորթազերծվում է։ Սա նրա սպանության վարկածներից մեկն է,մյուսին համաձայն Դրաստամտը խիզախորեն փրկում է Շապուհին մահից,ինչից հետո գալիս է նրա պալատ։ Շապուհը դիմավորում է նրան,իսկ Դրաստամատը հիշեցնում է իր հերոսաբար արարքի նման,որից հետո Շապուհն ասում է,որ կարող է իրեն մեկ ցանկություն հայտնել։ Դրաստամտը նրանից ուզում է,որ Արշակ թագավորից լողացնեն,մազերը կտրեն,գեզեցիկ շորեր հագցնեն ու նրա համար մեծ սեղան գցեն։ Շապուհը համաձայնվում է։ Ընթրիքի ժամանակ Արշակը վերցնում է ամիճի մեջ խրված սուր դանակը ու մցնում է սրտի մեջ գործելով անձնասպանություն։ Դրաստամտը չդիմանալով իր արքայի կորստին նույնպես վերցնում է դանակն ու անձնասպանություն գործում։ Գեղեցիկ պատմություն է,բայց հավատալ դրան,թե ոչ արդեն դուք եք որոշում։ Արդյո՞ք կարելի է Արշակի գործողությունները ճիշտ համարել։ Կարծում եմ,թե ոչ։ Նախ առաջինը Արշակն ընդհանրապես չէր կարող պատկերացնել,որ կդառնա թագաժառանգը,քանի որ ինքը ընտանիքի կրտսեր որդին էր,և նրան չէին պատրաստել թագավոր դառնալու համար։ Արշակը չպետք է այդպես միամիտ լիներ,բայց ինչպես նշեցի անըդհատ քննադատել էլ նրան պետք չէր։

Պապ թագավորի գահակալություն

Արշակի ձերբակալումից հետո գահ է բարձրանում Պապ թագավորը։ Պատերազմը դեռ մղվում էր,և Պապը որոշում է օգնություն խնդրել Հռոմից ու մեկնում է այնտեղ։ Միևնույն ժամանակ պարսիկները ջախջախում են ամբողջ հայկական զորքն ու տանջամահ անում Փառանձեմին։ Պարսիկները Մերուժանի և Վահան Մամիկոնյանի միիջոցով գրավեցին ուրիշ հայկական քաղաքներ,թվում էր թե երկիրը կործանվեց վերջնականապես։ Վաղես Կայսրը զորք ուղարկեց Հայաստան,ինչի շնորհիվ հայկական զորքերը Մուշեղ Մամիկոնյանի միջոցով հետ մղեցին պարսկական զորքերը։Մուշեղին կարճ ժամանակում հաջողվեց վերականգնել Հայաստանի տարածքները։ Պատերազմից հետո բնակչության թիվը խիստ կրճատվել էր,և Պապը ստիպված էր եղել փակել կուսանոցները ու հոգևորականներին ստիպում էր մասնակցել պատերազմին,ինչի պատճառով հայ պատմիչները հաճախ նրան քննադատում են։ Իսկ հիմա իմ կարծիքը նրա գործունեության մասին։ Ես չեմ կարծում,որ Պապին կարելի է քննադատել նրա համար,որ նա հոգևորականներին ճնշում էր։ Նախ առաջինը այն ժամանակ հոգևորականներին վերաբերվում էին,ինչպես աստվածների,նրանք ամեն ինչ անում էին իրենց կամքով,նույնիսկ եթե հարցը հասնում էր պատերազմին։ Կուսանոցների մասին չեմ կարող ստույգ կարծիք արտահայտել,քանի որ մի կողմից դա անհրաժեշտ էր,իսկ մյուս կողմից կային կույսեր,ովքեր ուզում էին իրենց կյանքը նվիրել Աստծուն։ Տվյալ սիտուցաիայում դա ամենաօպտիմալ որոշումն էր։ Պապը գահի վրա է նստել շատ ծանր ժամանակներում։ Մենք չենք կարող նրան շատ քննադատել,բայց բոլոր գործուղություներն էլ չի կարելի համարել ճիշտ։

Ընդգծել այն հատուկ անունները,որոնց կազմում կա հասարակ գոյական։

Դանիել Վարուժան,Ալեքսանդր Շիրվանզադե,Լևոն Շանթ,Վասակ Սյունի,Նար-Դոս,Գուրգենդուխտ,Որմիզդուխտ,Գևորգ Մարզպետունի,Աշոտ Բռնավոր,Սահականուշ,Գևորգ Մագիստրոս,Ծաղկաձոր,Վանաձոր,Սպիտակ,Աշտարակ,Անի,Զվարթնոց,Էջմիածին,Ստեփանավան,Կապան,Որոտան,Գուգարք,Եղեգնաձոր,Ղուկասյան,Ցլիկավան։

Ընտրել և դեմ դիմաց գրել տրված օտարաբանությունների հայերեն համարժեքները։

1)Սդելկա, դիրիժոր, սիստեմ, սպրոս ,ստաբիլ, ստավկա ,ստիմուլ, ստրախովկա ,սպիրալ,սուվերեն,վալյուտա,վետո,տաբլիցա,տամոժնյա,տոտալ,տրադիցիա։

2)Արժույթ, ինքնիշխան ,խմբավար ,պարույր,խաղադրույք, ապահովագրություն կայուն,ավանդույթ,պահանջարկ,խթան,համակարգ,մաքսակետ,ընդհանուր,աղյուսակ,արգելք,գործարք։

Սդելկա-գործարք,դիրիժոր-խմբավար,սիստեմ-համակարգ,սպրոս-պահանջարկ,ստաբիլ-կայուն,ստավկա-խաղադրույք,ստիմուլ-խթան,սուվերն-ինքնիշխան,վալյուտա-արժույթ,վետո-արգելք,տաբլիցա-աղյուսակ,տամոժնյա-մաքսակետ,տոտալ-ընդհանուր,տրադիցիա-ավանդույթ։