Մարքեթինգային տեղեկատվություն. տեսակներն ու հավաքման եղանակները

Մարքեթինգային տեղեկատվության հավաքագրման մեթոդներն են՝

● Հարցումը

● ներգրանցումն և դիտարկումը

● փորձը (էկսպերիմենտ) (pilot project)

● պանելային մեթոդը- ինֆորմացիայի կրկնվող հավաքագրում մի խումբ հարցադրվողների մոտ, հավասար ժամանկահատվածներում, այսպիսով պանելը դա ինֆորմացիայի անընդհատ հավաքագրումն է, որը թույլ է տալիս ֆիքսել փոփոխություններ դիտարկվող թվերի և հատկությունների մեջ

● մասնագիտական գնահատականը- ուսումնասիրվող գործընթացների մասնագիտական եզրակացություն, այսպիսի տեղեկատվությունը ստացվում է այն ժամանակ, երբ անհնարին է այն ստանալ այլ մեթոդներով։

Այս տեղեկատվությունը ստանալու համար օգտագործում են հետևյալ 2 մեթոդները՝

Դելֆի մեթոդը- սա մասնագետների անանուն հարցումն է տվյալ երևույթի վերաբերյալ, որի ընթացքում պատասխանները հավաքվում են մի քանի էտապով և դրանք համադրելով ստանում են վերջնական կարծիք

BrainStorming-ը- խնդրի կամ հարցի խմբային քննարկում, որի հիման վրա առաջանում է մեկ ընդհանուր մասնագիտական լուծում մարքեթինգային հետազոտություն։ Սա տեղեկատվության որոնման, հավաքագրման, տվյալների վերամշակման և պատրաստի տեղեկատվության ներկայացումն է օպերատիվ և ստրատեգիկ լուծումների ընդունման համար։

Մարքեթինգային հետազոտություն`

Հետազոտության կոնցեպցիայի մշակում

տեղեկատվության որոնում և հավաքագրում

տեղեկատվության մշակում

հաշվետվության նախապատրաստում (վերջնական վերլուծության հաշվետվության պատրաստում)

Բացի վերը նշված հետազոտության տեսակներից, առկա են նաև հետևյալ դասակարգումները.

Ամենաաշխատատարը և ծախսատարը դա տեղեկատվության հավաքագրումն է, տարբերում են գրասենյակային և դաշտային հավաքագրումներ։Կախված օգտագործվող գործիքներից և մեթոդներից`

Դաշտային (առաջնային) ուսումնասիրությունը ուսումնասիրում է քանակապես և որակապես։

Քանակական ուսումնասիրությունները ներառում են հետևյալ թվային ուղղությունները․

Շուկայի առաջարկի և պահանջարկի ծավալը

շուկայի վաճառքների ծավալը

տարբեր ուղղությունների էֆեկտիվությունը տվյալ ապրանքի առաջխաղացման մեջ

ապրանքի զարգացման ուղղությունները

գովազդային գործունեության էֆեկտիվությունը

դիստրիբյուտորական ցանցի աշխատանքի էֆեկտիվությունը

սպառողների արձագանքը արտադրողների մարքեթինգային գործունեության վրա

Որակական ուսումնասիրությունը կենտրոնանում է հիմնականում վարկածների, մտքերի առաջադրման վրա և պատասխանում է հետևյալ հարցերին ՝ ինչու՞, ինչպե՞ս և ի՞նչ։ Հիմնականում օգտագործվում են հարցաշարեր, հարցադրումներ, որպեսզի հասկանան սպառողների արժեքները, վերաբերմունքը, նախասիրությունները, պահանջները և բավարարվածության աստիճանը։ Այս ուսումնասիրությունները ի հայտ են գալիս հետևյալ ոլորտները ուսումնասիրելով`

Սպառողների մոդելներ

գնորդների վարքագիծ

սպառողների վերաբերմունքը բրենդին, ապրանքին և ընկերությանը

ապրանքով բավարարվածության աստիճանը

գնորդների մտադրությունը

Մարքեթինգի համալիր

Գոյություն ունի մարքեթինգի շուրջ 2000 սահմանում։ Առավել հայտնի և ընդունված են հետևյալ 2 սահմանումները. ըստ Ամերիկյան Մարքեթինգային Ասոցիացիայի «Մարքեթինգը ապրանքների, ծառայությունների, կազմակերպությունների, մարդկանց, տարածքների և գաղափարների պահանջարկի կանխատեսումն է, կառավարումը և բավարարումը փոխանակման միջոցով»։ Ըստ Ֆ. Կոտլերի «Մարքեթինգը մարդկային գործունեության մի ձև է, որն ուղղված է մարդկային կարիքների և պահանջմունքների բավարարմանը՝ փոխանակման միջոցով»։

Մասնագետները առանձնացնում են մարքեթինգի 4 խումբ ֆուկցիաներ կամ գործառույթներ.

• Վերլուծական ֆուկցիա – շուկայի ուսումնասիրություն, սպառողների ուսումնասիրություն, ֆիրմայի կառուցվածքի ուսումնասիրում, ապրանքային տեսականու ուսումնասիրում, ֆիրմայի ներքին միջավայրի ուսումնասիրում:

• արտադրական ֆուկցիա – նոր ապրանքների արտադրության կազմակերպում և նոր տեխնոլոգիաների մշակում, նյութատեխնիկական մատակարարման կազմակերպում, պատրաստի արտադրանքի որակի և մրցունակության կառավարում:

• իրացման կամ վաճառքի ֆուկցիա – ապրանքաշարժի համակարգի կազմակերպում, սպասարկման կազմակերպում, իրացման խթանման և պահանջարկի համակարգի ձևավորման կազմակերպում, նպատակաուղղված ապրանքային և գնային քաղաքականության անցկացնում:

• կառավարման և վերահսկման ֆուկցիա – Ֆիրմայի ռազմավարական և օպերատիվ պլանավորման կազմակերոպում, մարքեթինգի կառավարման տեղեկատվական ապահովում, մարքեթինգի կոմունիկացիոն ենթագործառույթ, մարքեթինգի վերահսկման կազմակերպում:

Մարքեթինգ միքսը մարքեթինգային գործիքների այն ամբողջությունն է, որը մատակարար ֆիրման նպատակային շուկայում կիրառում է մարքեթինգային խնդիրներ լուծելու համար: Տնտեսագետ Ջ. Մակքարտնին մարքեթինգ միքսը ներկայացնում է 4p-ի համալիրով` ապրանք (product), գին (price), բաշխում կամ իրացում (place) և առաջմղում (promotion):

Մարքեթինգ միքսի տարրերը

Ֆ. Կոտլերը մարքեթինգ միքսը ներկայացնում է 6P-ով, վերը թվարկված 4P-ին ավելացնում է ևս 2P` քաղաքական ուժեր (political power) և հասարակության վերաբերմունք (public option): Մեկ այլ տնտեսագետ Ռոտերբոնն նշում է, որ մարքեթինգ միքսի 4P-ին համապատասխանում են սպառողների 4C.

• Ապրանք (product)- սպառողի որոշում (customer solutiun)

• գին (price)- սպառողի ծախսումներ (customer cost)

• բաշխում կամ իրացում (place)- հարմարավետություն (convenience)

• առաջմղում (promotion) – կոմունիկացիաներ (comunication)

1981թ.-ին Բումսը և Բիթները ծառայությունների ոլորտի համար առաջարկեցին 7P համալիրը` 4P-ին ավելացան` մարդիկ (people), պրոցես (process) և իրավիճակ (physical Evidence):